Ut Ontstaon van Carnavalsverieëniging “De Piëlreus” 65 jaor!
Vastelaovend ien Ysselsteyn begòs op 30 september 1954 officieel mit de oprichtingsvergadering ien zaal Bos. Ondanks dat er már 15 persoeëne kwame opdage hán dees anwezige d’r wel zin ien. Un schón citaat uut de notule van dees urste vergadering:
“Ondanks de weinige bezoekers kunnen wij zeggen, dat het vuur waarmee de aanwezigen bezield waren ons in staat zal stellen meerderen achter ons te scharen en gezamenlijk het jaarlijks weerkerende volksfestijn Carnaval en zijn feesten welke daaruit voortvloeien, in Ysselsteyn te vieren.”
Ut urste bestuur wier gekoze en bestond uut de volgende persoeëne: Toon Márcellis, Toon Baltissen, Bertje van Asten, Pietje Spreeuwenberg, Noud Lemmens, Toon Lemmens, Jan Arts en Toon Arts. Toch wier d’r ien Ysselsteyn al langer carnaval gevierd. D’r zien foto’s gevonde van de vastelaovesviering van vur dun Oeërlog. De naam van de carnavalsverieëniging was ien ut begien “De Kluut”. Tiejes de 1e officiële vergadering haaj de naam “De Kluut” 3 stemmen mier dan de naam “De Langoere” dus de “vastelaovesklup De Kluut” was un feit. De Ysselsteynse bevolking bestond toen uut Kluutten en Kluuttinnekes.
Ut was ien 1956 dat de toenmalige vorst van Venroj Karel Wijnen, den de naam “De Kluut” már niks voond, de legende vertelde ovver de reuze.
Vroeger hebben dur ien de Piël reuze gewont; De Piëlreuze. Dees reuze hebben de Maas uutgegrave. As ze ’s aoves muuj naor huus toe kierde ien de Piël, muuj van ut loëpe en werke, räöste ze uut ien Wôwwerse. Ze schudde daor de zand uut ur klump. Zoeëwe is de Wôwwersen Baerg ontstaon. Dornao trokke ze zich trug ien de hole van de Piël.
De naam wier dornao umgeduuëpt ien Carnavalsverieëniging “De Piëlreus”. Nou telt de verieëniging mier dan 1000 leeje waomit ut de grótste culturele verieëniging van Ysselsteyn is.
De dörpsbrulluft
De dôrpsbrulluft hét al veul veranderinge mitgemakt. Vanaf 1955 wier al dur en stel vreejgezellegroepe boerebrulluft gehalde. De Jong Boere Verieëniging en enkele bestuurders van de carnavalsclub richtte ien 1965 ‘n kommittee op. Ut urste Bruudspaar ien dizze neeje opzet was Gerrit Peeters en Mieke van Dierendonck. De brulluft wier op carnavalsdinsdágs gehalde en groeide uut tot en uniek en aerg druk bezocht evenement. Angezien Ysselsteyn op carnavalsdinsdag d’n optocht haaj wier beslote um de boerebrulluft vortan drie waeke vur de carnaval te halde. Nao 1978 wier de boerebrulluft georganisierd same mit de verieëniginge. De boerebrulluft belaefde topjaore.
Vanaf 1985 is er mit en del verieënigingen wer en andere iendaeling gemákt.
Toch kwaam der dur omstandigheden en bitje de klad ien de boerebrulluft. Ien 2001 wier der vur de verandering un boeretrouwfestijn gehâlde. 3 bruudspare mòsse strieje um de titel Boerebruudspaar. Nao un stried, wier ut winnende paar metieën ien den onecht verbonde, waornao de resepsie en ut fieëst volgde. Um mit d’n moderne tied mit te gaon wier ien 2003 un brulluft gehâlde mit als thema “Hippe brulluft”. De boereklier kosse vort ien de doeës, de boerebrulluft veranderde ien un dôrpsbrulluft en vanaf den tied is d’r elk jaor un ânder thema.
Vanaf 2005 wert dur genne stried mer geleverd. Ut bruudspaar wert gevraogd dur ut kommittee en op en ludieke manier kumt ut dörpspaar uut op ut prinsebal. Op carnavalszondag wert ut bruudspaar ien ut onecht verboonde mit ansluutend en resepsie en daornao kan ut fieëst losbarste.
De bonte aovend en liedjesmiddag en alderenaovend
Ieën van de urste officiële optreejes naor buute toe was de bonte aovond en wel op 28 november 1954. Dizze aovend bestond uut 2 sketches dur de tonieëlclub, 2 buuts en 3 vurdrachte, waoronder Rits en Rats. De muziekale umliesting wier verzörgd dur de Boerenkapel, baeter bekend as de Smeleblaozers. Ok wier dur op dizze aovend al de beste carnavalsschlager gekoze uut 10 liedjes. Ut winnende liedje wier beloeënd mit 2 pekskes sigarette!!Dur ut stug volhalde an ut optreeje van uutsluutend Ysselsteynse artiesten hèt dizze aovend unne enorme opgang gemakt. Ut is ien de loeëp der jaore ok hieël wat professioneler geworre, zaowel de artieste as de begeleiding. Ien de beginjaore tot ien de jaore ‘70 was d’r nog már ieëne bonte avond. Ien 1981 ging men naor 2 aovende en umdat dur steeds mieër jeugd naor de bonte aovend ging hebbe we sinds 1998 3 aovende! Vanaf 2011 hebbe we der zelfs vort 4!
De artieste werre beejgestaon dur ‘n commissie die in 1996 de naam BOL hét gekrege. Vurhin numde ze ut de commissie Bonte Aovend. Dizze commissie hét o.a. as taak de artieste te begeleide, stiemulere en assistiere ien de vurbereiding en uutvoering van hun act of liedje. Carnavalsschlagers zien dus al vanaf ut urste begin gezonge dur de Ysselsteyners. Veule jaore wiere de liedjes vurgedrage tijdens de bonte aovond en begeleid dur de Smeleblaozers. In 1987 wier d’r vur ut urst unne liedjesmiddag georganisierd. De liedjes wiere al die jaore uutgeschreve vur de kapel dur Wiet van der Hoff.
Ien 2003 aoverleej Wiet van der Hoff en ter iere van zien veule waerk vur de liedjesmiddag wier de “Wiet van der Hoff Wisseltrofee” iengesteld. Ien datzelfde jaor wier de liedjesmiddag ien un ander jeske gehese; de kapel makte pláts vur un combo.
Ok de senioren staon nog gaer op ut podium. De urste alderenaovend vond pláts op 7 februari 1985. Sophie Lemmen, toen 66 jaor alt, treejde vanaf d’n urste alderenaovend op. Ien 2006 wier ze dur de verieëniging gehuldigd umdat ze 2 x 11 jaor ien de buutton haaj gestaon!. De alderenaovend wert steeds drukker bezocht, want iedere bezuuker is erg neejsgiereg of ie genoemd wert op dizze schónne aovend.
Verklèd bal
Ut Verklèd bal is ieën van de aldste bals van de carnavalsverieëniging. Hiette ut vroeger Ald Wieverbal, ien 1991 veranderde men de naam ien Verklèd bal en vanaf toen wier d’r vur elk jaor un ander thema gekoze. Ge hádt thema’s zóas “Carnaval ien Rio” (urste thema), “De Wereld op zien kop” of “Theater make”. Ien 1996 wier ut Verklèd bal vur ut urst ien zaal Roelanzia gehalde. Már ut màkt nie uut hoe ut bal hiet of waor ut gehâlde wert, ut göt nog steeds um de baest verkleejde groepe, stelle, iënlinge, langst onbekende etc. Ut bal wert elk jaor druk bezocht dur jong en alt en ut is prachtig um te zien hoe iederieën toch unnen eigen draej gaeft án ut thema.
Wagebouw
Dat ut mit ut bouwen van de prinsewages vroeger der hieël anders ân toe ging bliekt wel uut un vraog die beej de rondvraog ien de jaren ’60 wier gesteld: “Menhier de vurzitter zun weej mit ut bouwe van de Priense wagen nie ierder kunnen beginne as ’s maondags ’s mergens vur den optocht? Daor kunde ow now nauweluks wat beej vurstelle! Tiggewordig wert d’r al un jaor van te veure druk contacte geleed um de alde wage te verkoeëpe en unne neeje te koeëpe. Un enthousiast team bouwt bijna ut gehieële jaor dur an de prinsewage. Dizze wert al vanaf 1995 gebouwd ien de loeëds van Ger Jaspers. Dat gezelligheid veurop stöt is wel duudeluk dur de doeëze frikandelle en kratte bier die mitgesjouwd werre naor de loeëds. Nao unnen aovend flink durwaerken wert d’r dan ok nog van alles genuttigd!
In 1980 wint Ysselsteyn vur d’n urste kier de felbegierde Piëlhaascup. Ut duurde echter nog jaore vurdat de 2e Piëlhaascup gewonne wier. Ien 1993 wier d’r mier geïnvesteerd ien de wages. De wages wiere steeds grötter en mojjer wat resultierde ien ut 2e kier winne van de Piëlhaascup ien 1995. Hiernao hét de verieëniging de Piëlhaascup nog 7 kier gewonne!!
Financieën
Um un verieëniging te laote draeje hedde geld nuuëdig. Ien ut begin haaj de verieëniging nog hieëlemól niks. Um de urste mantels en mutse te bekaostige, wier dur 9 persoeëne vur en totaal bedrag van f 328,00 en renteloze lieëning toegezeed.
Ien de loeëp der jaore zien d’r hieël wat activiteite bedocht um geld beején te kriege. De urste jaore wier d’r fancy fairs gehâlde en d’r wier zelfs un collecte gehâlde nao d’n optocht ien de zaal. In de jaore ‘50 begos de club mit ut organisiere van un ledenbal, daor koste kartjes vur koeëpe. Latter wier de antiekmernt georganisierd en de wielervierdaagse. Ien 1989 wier vur ut urst unne 10-kamp ien de manege gehâlde. Ut was ok in 1989 dat de zeskamp aovergenome wier van de KPJ. De zeskamp hét mit succes tot ver in de jaore niggentig plátsgevoonde.
De leejeaksie is d’r al vanaf 1994. Elke Ysselsteyner kan lid werre van de carnavalsverieëniging. Vur un vast bedrag hedde recht op toegangskártjes vur d’n bonte aovend en ge kriegt gratis de carnavalskrant. Ge kunt ok allieën donateur werre dan ondersteunde de verieëniging en kriegde ok gratis de carnavalskrant. De club blieft viendingriek ien ut bedenken van geld inzamelen. De jeugdcommissie is ien 2005 begonne mit de flesseaksie (lege flessen werre huus an huus opgehald en iengeleverd bij de COOP, waorvan de club stasiegeld ontvangt)en de winterbarbecue (lekker aeten en drinken vur un klaen bedrag in de Jera)(sinds seizoen 2009-2010 umgezet ien Prout to bi Foud ien samewaerking mit de Jera). Allebei schónne aksies waormit de kas fijn gespekt wert
Carnavalskrant
De carnavalskrant is nie mer weg te daenke ien ut carnavalsseizoen. Un moj verzörgde krant den boordevol informasie stöt ovver ut afgeloeëpe jaor en os vertelt wat d’r allemaol göt gebeure in ’t neeje seizoen.
Enne krant samestelle is stiekum veul waerk. Daor hét de commissie dan ok al maonde van te vurre ur hand vol an. Zóver as ut archief van de verieëniging göt is de krant d’r al van begin jaore ‘60 en wier ut de “carnavalscourant” genoemd. Hieël vroeger bestond de krant vurnameluk uut möpkes en wier ie opgevuld mit veul advertenties, naorgelang de jaore verstreke wier ut steeds mieër un informatief blad.
Ge kunt an de kranten zien dat de tied nie stil het gestaon. De urste kranten wiere nog geschreve, de pen miēk pláts vur de typmachine (ge kost de typfoute telle!) en den wier vervange dur de computer. Ut digitale tiedperk het d’r vur gezörgd dat de krant d’r tiggeworrig afgelekt uut ziet, geïllustrierd mit mojje duudeluke foto’s.
Reuzekluut
Dat de carnavalsverieëniging mieër ienhalt as allieën már carnaval viere bliekt uut ut ienstelle van de Reuzekluut ien 1976. Dizze carnavalsonderscheiding is vur persoeëne die zich biezonder verdiensteluk gemakt hebbe vur Ysselsteyn. Ienmiddels zien dur al 38 Reuzekluut onderscheidingen uutgereikt, 33 onderscheidingen án kels, 5 án vrollie. De waardiering vur de Reuzekluut uutreiking is de látste jaore allieën már gestege. Voond de uutreiking vroeger same mit un andere carnavalsactiviteit pláts, tegenworrig stöt de Reuzekluut onderscheiding op zich zelf en is de Smèlehof bijna te klein dur de drukbezochte resepsie.
Optocht
Al vanaf ut urste begin is d’r geprobiert unnen optocht te hâlde ien Reuzesteyn. Prins Toeën d’n Urste kwaam mit en bolderkar de zaal ienreeje, getrokke dur de raod van vier (mier leeje van de raod ware d’r nog nie) mar dor kwaam nog genne optocht uut vort. Nie lang daornao wier vurgesteld um enne optocht te hâlde. De urste wages hán veul betrekking op de twedde waereldoeërlog of ut boerelaeve.
In 1991 dreigde vur de urste kieër d’n optocht nie dur te gaon. De Golfoeërlog brook uut en de óvverkoepelende BCL advisierde um ut hieële buutegebeure af te lasse. Rooij sloot zich metieën an beej dit advies màr ut was vorst Lei den hard pleitte dat iedere verieëniging zelf mòs kunne beslisse en zódoende haaj Ysselsteyn dat jaor toch enne schitterende Reuzeoptocht. Naorgelang de jaore verstreke wier d’n optocht steeds mojjer. Dat bliekt ok wel uut de veule bezuukers buute Ysselsteyn die de optocht op carnavalsdinsdag trekt. Mar goed ok want anders zun d’r wennig toeschouwers mer aoverblieve, gezien d’r tiggewordig mieër dan 500 dieëlnemers mit doēn. De carnavalsoptochte hebbe ok beejgedrage an ut ontstoan van veul buurtverieëniginge. Daenk mar es an Puttenweg 1, die in 2004 al 33 jaor mitgedaon hebbe.
De optochtcommissie zörgt d’r elk jaor wer vur dat alles netjes verlöpt. Ze zette de route uut, lieëghangende tek werre gekortwiekt, bekieke de wages of ze zich an de regels hâlde en zörge dat de optocht soepel verlöpt. Hoewel ut belangriekste is dat iederieën veul plezier an d’n optocht belaefd, is ut natuurluk geweldig as ge ok nog enne schónne pries kunt bemachtige. Al jaore hèt de jury de moejleke taak um de pries te verdaele. Vur de jury is ut dan ok maej un hieël gepuzzel wie ’t baeste of origineelste is als ieënling of paar, wie de mojjste kleine of groeëte wage hèt, of wie de schónste klaene, midde of groeëte groep is. Vanaf 1998 juriert ut publiek ok mit. Zeej beslisse wie d’r mit de publiekspries naor huus toe göt.
Ien de bomvolle Smelehof is de spanning altied van de köp af te laeze beej de priesuutreiking. Már as de pries uutgereikt zien en iederieën is tevreeje, dan gaon de remme los en zette alle Piëlreuze, jong en alt, de Smélehof op zien kop.
Carnaval en ut Geleëuf
Carnaval en ut katholieke gelueëf zien onlosmakeluk mit elkaar verboonde. Jaorelang werre de vergaderinge geopend mit de christelijke groet. Ien 1962 vraogt gieësteluk adviseur Pater Verhoven ut bestuur um ien de raod 6 à 7 getrouwde op te nemen en de rest baove de 21 jaor, vanwege ut op un goede fiësteluke manier probiere te vieren van carnaval.
Heden ten dage is de ienvloed van unne gieësteluke anzienluk minder már altied start de vastelaovend mit un schón carnavalsmis. Dat muziek hierien hieël belangriek is vertaald zich ien de prachtige liedjes die al 11 jaor gezonge werre dur un vast combo. Zaoterdagaovend, de start van de vastelaovend, zit de kaerk dan ok altied tjokvol.
Tot Slot
Már wat is carnaval zonder unne prins. Inmiddels zien dur al mier dan 60 prinse gewist die ien ut carnavalsseizoen de ieër hán te meuge regiere ovver ut mojje Piëlreuzeriek. Beejgestaon dur de vorst en de nar die unne groeëte steun en toeverlaot zien vur de prins en natuurluk de raod van elluf. De raod van elluf wier vroeger nog ieder jaor gekoze. Ut was in 1963 dat d’r en vaste raod is gekomme. In ut begin was ut soms moeiluk um en raod van elluf beej elkaar te kriege, tiggewordig bestöt de raod maestal uut 14 of 15 leeje. Ok beej de prins en zien gevolg zien er ontwikkelinge gewist. Was de carnaval vroeger un mannezaak, ien de loeëp der jaore wier de eventuele partner van de prins steeds mieër betrokken beej alles wat de prins mitmakte. Dat er steeds mieër raekening gehâlde mòs werre mit de vrollie wier duudeluk op de fieëstaovend van ut elluf-jaorig bestaon van de APK (Ald Prinse Kompanej) ien december 2004. De laeste elluf prinsesse richtte ut EPG, ut Ex Prinsesse Gilde op. Zeej makte duudeluk dat nie alle andacht nao de prins hoeft te gaon!!
Ok de vrollie van de raod zien nie mier weg te daenken beej de verschillende activiteite van de carnaval. Zeej zörgde o.a. vur de stembiljetten in d’n optocht, zien creatief mit ut Verklèd bal, smaere brödjes vur de 4 bonte aovende en doēn mit de liedjesmiddag mit. Vanaf den allerurste Prins Toon I is ut steeds baergopwaarts gegaon mit de Ysselsteynse carnaval. D’r zien 60 prinsen gewist die elk jaor baeter zien getuuge ut feit dat er vur elke aftrejende prins “zônne goeie hebbe weej nog nie gehad” wert gezonge!
De carnaval is ien Ysselsteyn echt un fieëst vur jong en alt geworre. Daenk ok már es an ut steeds drukker werrende kriemelbal beej Roelanzia, un bal mit un hoeëg luiergehalte en vur ut urst gehâlde ien 2000. De jeugd bonte middag die al jaore in de Jera wier gehâlde már dur de veule dieëlnemers en toeschouwers genoeëdzaakt was te verhuuze naor de Smélehof. En dan hebbe weej nog de jeugd dorpsbrulluft die carnavalszondag ien de Jera gevierd wier.
Zonder de tomeloze ienzet van hieël veul Piëlreuze en Piëlreuzinne haaj dit noeëit pláts gevoonde. En as ge dit alles laest, wette iën ding zeker, vastelaovend in Ysselsteyn laeft!!